😘🙌💚🍓🏵️🌷🙋
Laboratoria oferują pełen wachlarz badań, w tym badań krwi, o najbardziej zagadkowych nazwach. Łatwo się pogubić w tej obfitości możliwości sprawdzenia swojego stanu zdrowia pod niemal każdym kątem. Oczywiście są podstawowe badania profilaktyczne jak krew, cukier czy cholesterol, które zna każdy. Istnieją jednak także te mniej oczywiste, które są równie istotne, szczególnie jeśli w historii rodzinnej zdarzały się nowotwory, choroby autoimmunologiczne, genetyczne lub choroby serca.
W przypadku chorób serca warto wykonać profil lipidowy, czyli badanie poziomu cholesterolu – frakcji LDL, HDL i trójglicerydów. Warto rozważyć też badanie OxLDL, czyli ocenę stężenia oksydowanego (utlenionego) cholesterolu LDL. Warto mieć na uwadze, że cholesterol, który stał się synonimem choroby, jest niezbędnym składnikiem naszego organizmu. Niebezpieczny staje się dopiero utleniony cholesterol (czyli tak zwany oksysterol). Ten może przylgnąć do naczyń krwionośnych i zostać wbudowany w ścianę naczynia krwionośnego. (1) W przypadku historii chorób serca w rodzinie zawsze warto zbadać też poziom lipoproteiny (a), czyli Lp(a). To lipopoproteina o małej gęstości, pod względem składu białkowego oraz lipidowego podobna do LDL. Stanowi jeden z największych czynników ryzyka: jej podwyższony poziom może potroić ryzyko zawału serca lub udaru mózgu. Do tego jest oporna na leczenie statynami, które mogą nawet podwyższać jej poziom. (2) Wykazano jednak, szczęśliwie, że pomocna w obniżaniu poziomu Lp(a) jest witamina B3. (3)
Jednym z podstawowych badań w profilaktyce cukrzycy jest pomiar hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Te badanie pozwala określić średnie stężenie glukozy we krwi z ostatnich 2–3 miesięcy. Oprócz niego warto jednak wykonać oznaczenie poziomu insuliny w surowicy na czczo. Wynika to z faktu, że można mieć poziom cukru we krwi mieszczący się w normie przy bardzo podniesionym poziomie insuliny. (4)
To jakich badań będziesz potrzebować zależy od rodzajów nowotworów jakie wystąpiły w Twojej rodzinie, dlatego warto wybrać się po rekomendacje do specjalisty. Nowotwór jelita grubego na przykład obniży wiek potrzeby wykonywania kolonoskopii, nowotwór piersi to wskazanie do ich częstszego badania, etc. Istnieją jednak badania, które sprawdzą się u wszystkich. Podstawowym badaniem diagnostycznym jest morfologia krwi, która pozwala wykryć stany zapalne, infekcje i niedokrwistość, czyli zmiany chorobowe, które mogą wskazywać potrzebę wykonania dalszych badań. Istotna jest też samokontrola skóry, samobadanie piersi i jąder.
Chociaż nie ma badań diagnostycznych bezpośrednio wskazujących demencję lub chorobę Alzheimera, istnieją markery, które pomogą ukierunkować tryb życia na zdrowszy i zmniejszyć potencjalne ryzyko choroby. Warto jest przeprowadzić test insuliny na czczo, ponieważ brak równowagi cukru i insuliny we krwi odgrywa rolę w występowaniu chorób neurodegeneracyjnych. (5)
W przypadku krwawiących dziąseł i problemów z przyzębiem warto wykonać w gabinecie dentystycznym test PET: test na obecność patogenów wywołujących periodontosis. Dlaczego? Badanie opublikowane w magazynie naukowym Science Advances niesie interesujące (i nieprzewidziane!) wyniki. Wykazano bowiem, że w mózgach pacjentów z chorobą Alzheimera znajduje się bakteria Porphyromonas gingivalis, która jest patogenna i powoduje przewlekłe choroby dziąseł. Choroba dziąseł, zwana również chorobą przyzębia, jest spowodowana nagromadzeniem się bakterii w płytce między dziąsłami a zębami, która może powodować stan zapalny zębów i dziąseł. Czynniki ryzyka choroby dziąseł obejmują palenie tytoniu, dietę, a nawet geny. Wyniki badania wykazały, że toksyczne proteazy wytwarzane przez bakterie tego szczepu znaleziono również w mózgu. Ich wysoki poziom jest skorelowany z objawami choroby Alzheimera. Oznacza to, że namierzenie i wyleczenie chorób dziąseł może być pierwszym krokiem aby zapobiec chorobie w przyszłości. (6) Naukowcy z Uniwersytetu Louisville pod kierownictwem Jana Potempy, mikrobiologa związanego z Uniwersytetem Jagiellońskim, poszli jeszcze o krok dalej. W ich badaniu zarażono myszy za pomocą bakterii Porphyromonas gingivalis i odkryto, że doprowadziło to do kolonizacji mózgu przez bakterie i wzrostu beta-amyloidu (Aβ), jednego z głównych markerów choroby Alzheimera. (7) Tu dowiesz się więcej o związku choroby Alzheimera z Twoimi krwawiącymi dziąsłami.
Warto wykonać też badanie genetyczne, które zdeterminuje występowanie wariantu genu ApoE4. Sam gen nie świadczy o tym, że zachorujesz na chorobę Alzheimera. Może jednak wskazywać na zwiększone ryzyko choroby. I to nawet dwu – trzykrotnie w układzie heterozygotycznym (zróżnicowane „kopie” tego samego genu, np. Aa), a pięć – dziesięć razy w układzie homozygotycznym (identyczne „kopie” danego genu, np. aa lub AA) w porównaniu do całej populacji. (8) Wiedząc, że jest się nosicielem tego genu można zapobiegać chorobie z pomocą diety. Wykazano bowiem w badaniu na zwierzętach, że te posiadające gen APOE4, po 12 tygodniach diety podobnej do zachodniej, a więc o wysokiej zawartości tłuszczów nasyconych i cukrów, miały zwiększone – w stosunku do osobników na „zdrowej” diecie – stężenie białka β-amyloidowego w mózgu, a także większą liczbę komórek glejowych, co jest charakterystyczne dla choroby Alzheimera. (9)
W przypadku chorób autoimmunologicznych większość lekarzy nie zaleca badań dopóki nie wystąpią pierwsze objawy i jest w tym pewna słuszność. Warto badać się jeżeli zauważymy ku temu konkretne przesłanki. Na przykład w Twojej rodzinie występuje reumatoidalne zapalenie stawów, a u Ciebie pojawiają się nawracające bóle mięśni i stawów. W tym przypadku można wykonać badanie ANA. ANA to oznaczenie przeciwciał przeciwjądrowych, które przeprowadza się w przypadku podejrzenia układowej choroby tkanki łącznej. Na początku wykonuje się test przesiewowy stwierdzający występowanie i jaki tzw. typ świecenia przeciwciał. W przypadku dodatniego wyniku wykonuje się dalsze testy określające dokładny typ i miano przeciwciał. Niektóre typy przeciwciał wskazują na obecność poszczególnych chorób. Wszystkie choroby autoimmunologiczne mają podstawowy czynnik jakim jest stan zapalny. (10) Tak więc warto też monitorować poziomu zapalenia z pomocą testu wysoko czułego białka c-reaktywnego (hs-CRP). Sprawdź też koniecznie listę podstawowych badań, które pomogą Ci ruszyć ze skrzyżowania.
uściski:)
Źródła/badania: (1) sciencedirect.com/topics/neuroscience/oxysterol (2) atherosclerosis-journal.com/article/S0021-9150(19)31392-9/fulltext (3) jlr.org/content/early/2015/12/04/jlr.R053066.full.pdf (4) medlineplus.gov/ency/article/000387.htm (5) ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15750215 (6) advances.sciencemag.org/content/5/1/eaau3333 (7) louisville.edu/dentistry/news/new-science-details-discovery-of-bacterial-pathogen-in-brains-of-alzheimer2019s-patients-and-possible-evidence-of-disease-causation (8) ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25217293 (9) ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5469027/ (10) medlineplus.gov/autoimmunediseases.html mindbodygreen.com/articles/what-blood-tests-you-should-ask-your-doctor-for-based-on-family-history
Powiązane artykuły
Komentarze